Aromatherapie bestaat al eeuwenlang. De mensheid heeft zich immers duizenden jaren moeten behelpen met kruiden en oliën uit planten en bomen. De opkomst van de farmaceutische industrie duwde essentiële oliën in de vergetelheid. Tot het begin van deze eeuw. Steeds meer wetenschappelijk onderzoek bevestigt intussen de vele voordelen van essentiële oliën. Maar wat is aromatherapie? En hoe werkt het?
Aromatherapie wordt door veel mensen als zeer nuttig ervaren. Het is een natuurlijke benaderingswijze waarbij gebruik wordt gemaakt van 100% pure essentiële oliën. Het doel is de bevordering van het algemeen welzijn en de gezondheid.
Waar komen essentiële oliën vandaan?
Essentiële oliën worden verkregen uit verschillende delen van planten: bloemen, bladeren, schors, stengels en wortels. Deze bevatten de essentie van de plant, haar levenselixir, haar natuurlijke geur. De planten gebruiken die essentiële moleculen om zich voort te planten en zich te beschermen tegen schimmels, ziekten, insecten. Aromatherapie gebruikt diezelfde moleculen om ons fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel te beschermen tegen vijandelijke invloeden van buitenaf.
Waarop is aromatherapie gebaseerd?
Aromatherapie hanteert de holistische benadering. Holisme neemt het systeem ‘mens’ (of ‘dier’) in zijn geheel in beschouwing. Dat geheel is meer dan de som van de delen. Tegelijk zijn alle delen met elkaar verbonden. De focus ligt op de onderlinge relaties binnen een systeem, in plaats van op de afzonderlijke componenten. Het stelt ook dat de verandering in één aspect invloed heeft op alle andere aspecten.
Aromatherapie behandelt dus het geheel in plaats van de afzonderlijke delen. Het streeft een optimale balans na in zowel lichaam als geest. Hoe? Door het stimuleren van het zelf-herstellend vermogen van ons lichaam. Door de essentie aan te pakken, de wortels, de fundamenten waarop onze gezondheid is gebouwd. Als de fundamenten aangetast zijn, stort onze gezondheid in elkaar. Door de fundamenten aan te pakken, bouwen we ze terug op. Een gezonde geest in een gezond lichaam is het resultaat.
Hoe gebeurt aromatherapie?
Essentiële oliën kunnen op drie manieren worden toegepast:
- Aromatisch: door inademen.
- Topisch: door aanbrengen op de huid.
- Oraal: door innemen via de mond.
Meer hierover staat te lezen in ons artikel Hoe essentiële oliën gebruiken.
Hoe werkt aromatherapie via inademen?
Nu wordt het even technisch. De moleculen van essentiële oliën beïnvloeden rechtstreeks ons limbisch systeem. Dat is het deel van de hersenen dat betrokken is bij het reguleren van emoties, geheugen en motivatie. Het limbisch systeem zorgt voor de verwerking van emotionele reacties, het vormen van herinneringen en het stimuleren van overlevingsgedrag. Het bestaat uit (sorry voor de moeilijke woorden):
- De amygdala die zorgt voor verwerking en regulering van emoties zoals angst.
- De hippocampus die zorgt voor ruimtelijke oriëntatie en opslag van nieuwe herinneringen.
- De cingulate gyrus die betrokken is bij emotionele stimuli, aandacht en gewaarwording van pijn.
- De hypothalamus die de autonome functies van het lichaam reguleert (zoals hartslag, lichaamstemperatuur, eetlust, dorst en slaap), evenals de afgifte van hormonen via de hypofyse.
Al deze structuren praten met elkaar en met andere delen van de hersenen om gepaste emotionele reacties en gedrag te leveren.
Maar waarom is dat limbische systeem zo beïnvloedbaar door essentiële oliën?
Omdat ons reukzintuig (met een moeilijk woord olfactorisch systeem genoemd) een directe verbinding heeft met dat limbisch systeem. Het moet m.a.w. niet eerst gaan aankloppen bij de thalamus (dat is zo’n beetje het schakelbord van onze hersenen waarlangs alles moet passeren wat we waarnemen). Alle andere zintuigen (zicht, gehoor, tastzin en smaak) moeten wel eerst via de thalamus voor interpretatie.
Dit verklaart meteen waarom geuren zo'n sterke emotionele reacties en herinneringen kunnen oproepen. De schrijver Marcel Proust beschreef dit mechanisme uitvoerig in zijn roman À la recherche du temps perdu. Het nuttigen van een madeleinekoekje bracht bij de verteller van het verhaal een stroom aan herinneringen op gang waar hij een paar bladzijden over vol schreef. Sindsdien is het madeleinekoekje hét symbool van ons herinneringsmechanisme.
Bestaan daar wetenschappelijke studies over?
Inderdaad. Studies suggereren dat essentiële oliën de hersenactiviteit kunnen beïnvloeden, met name in het limbisch systeem. Functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI) heeft aangetoond dat bepaalde geuren, zoals lavendel, positieve effecten kunnen hebben op de activiteit in de amygdala en hippocampus, die zoals hierboven beschreven deel uitmaken van het limbisch systeem.
Andere studies hebben aangetoond dat geuren van essentiële oliën emotionele reacties beïnvloeden, zoals het verminderen van angst en stress of het verbeteren van de stemming. Momenteel worden nog volop studies gedaan.
Wil je je verdiepen in de wetenschap achter essentiële oliën, kijk dan even op sites zoals Sciencedirect en Pubmed. Met de vertaalfunctie van Google Chrome kan je aardig wat opsteken.
Hoe werkt aromatherapie via de huid?
Essentiële oliën hebben het unieke vermogen om door celmembranen te dringen en door bloed en weefsels te reizen. Wanneer ze op de huid worden aangebracht, verspreiden ze zich binnen enkele minuten doorheen het lichaam.
Dat kan op verschillende manieren:
- Via de buitenste laag van de huid, de epidermis. Deze bevat dode huidcellen die een beschermende laag vormen. Essentiële oliën dringen door de openingen tussen deze cellen in de huid.
- Via de haarzakjes en de haarfollikels.
- In beperkte mate via de zweetklieren.
De huid is een semi-doorlatend membraan, relatief doorlaatbaar voor in vet oplosbare stoffen en veel minder doordringbaar voor in water oplosbare stoffen. Essentiële oliemoleculen zijn zo klein dat ze zeer snel door het strateum corneum (de buitenste laag van de epidermis) gaan. Vanaf hier reizen ze door naar de diepere lagen van de huid en de bloedbaan.
Eenmaal opgenomen door de huid, gaan ze ofwel lokaal aan het werk, in de huid en de cellen en weefsels in de directe omgeving, ofwel via de bloedbaan doorheen het hele lichaam.
Zijn alle essentiële oliën geschikt voor de huid?
Nee. Lang niet alle essentiële oliën zijn geschikt voor directe toepassing op de huid. Sommige kunnen irritatie of gevoeligheid veroorzaken. Daarom is het best ze te verdunnen met draagolie.
Volg altijd de instructies van de fabrikant, de huisarts of de aromatherapeut en doe een test op een klein stukje huid voor ze op grotere gebieden aan te brengen.
Welke factoren beïnvloeden de opname?
De mate van opname is afhankelijk van veel factoren, zoals de conditie en de netheid van de huid, de plaats van toepassing, de concentratie van de olie. Een warme huid, een grotere oppervlakte en massage kunnen de opname bevorderen.
Ook de doorlaatbaarheid van de huid speelt een rol. Dunnere huid, bijv. de huid achter de oren en de binnenkant van de polsen, is zeer doorlaatbaar. Ook de handpalmen en voeten, oksels en hoofdhuid zullen gemakkelijker oliemoleculen absorberen dan armen, benen, buik, rug.
Daarnaast worden oliën ook gemakkelijk opgenomen via snijwonden, schrammen, schaafwonden, brandwonden, eczeem.
Een laatste factor is de viscositeit van de draagolie. Zoete amandel- of druivenpitolie is minder stroperig en dringt gemakkelijker door de huid dan dikkere olijf- of avocado-olie.
Staat aromatherapie op zichzelf?
Aromatherapie kan op zichzelf staan of kan andere benaderingen (massage, voetreflexologie, accupuntuur, Shiatsu, Reiki) aanvullen. Elke essentiële olie heeft unieke eigenschappen die we gebruiken om specifieke tekortkomingen aan te pakken. Of het nu gaat om psychische, emotionele of fysieke ondersteuning: er bestaat een olie voor.
Opgepast. Hoewel 100% pure essentiële oliën zeer krachtig zijn, vervangen ze geen medische behandeling. Aromatherapie werkt vooral ondersteunend en aanvullend.
Het is dus van groot belang dat je als beginneling goed begeleid wordt. Dat is wat ik doe: begeleiden. U kan mij contacteren:
- Via e-mail: info@aromawelzijn.be.
- Via Messenger.
- Via dit contactformulier.
Auteur: Ingrid De Buyst.
Ingrid is sociaal werker en aromaconsulent. Zij volgde cursussen aromacoach, essentiële olie voor baby's en talrijke workshops. Ze verslindt stapels boeken over de helende werking van essentiële oliën.
In haar vrije tijd is ze te vinden in haar tuin in het hartje van de Vlaamse Ardennen. Haar kleinkinderen Lotte en Ellie zijn haar oogappeltjes. Je kan Ingrid vinden op Facebook en Instagram.