‘Het is niet omdat er op de verpakking staat “natuurlijk” of “chemicaliënvrij” dat het product dat ook is.’ Dat kreeg ik jaren geleden te horen in het kabinet van een professor in de huidziekten in het UZ te Gent. Na haar eerste consult was ik 3 dagen gaan werken met een rug als een speldenkussen, doorzeefd van de injecties en beplakt met irritante jeukpleisters. Bij haar tweede consult overhandigde ze mij 7 bladzijden met stoffen waarop ik allergisch reageerde. Ze gaf mij de raad al mijn cosmetica en verzorgingsproducten te vervangen door natuurlijke producten. Parfum was al helemaal uit den boze. ‘Schadelijke stoffen zitten ook in kledij, in schoenen, was- en poetsproducten,’ vervolgde ze, ‘controleer echt alle ingrediënten vooraleer je iets gebruikt.’ En toen viel het woord ‘greenwashing.’ Ik hoorde het voor het eerst.
Noodgedwongen maar enthousiast dat ik nu eindelijk de oorzaak wist van mijn huid- en luchtwegenproblemen, ging ik met mijn lijst op stap. Mijn zoektocht naar écht natuurlijke producten leek al snel op de zoektocht naar de heilige graal: onmogelijk en onbereikbaar. Moedeloos viel ik van de ene teleurstelling in de andere. Zelfs in de thuiszorgwinkel van het ziekenfonds ontdekte ik een rek vol producten met schadelijke stoffen. Ik bleef volharden en wist uiteindelijk toch oplossingen te vinden. Als u net als ik op zoek bent naar echt natuurlijke producten, lees mijn 12 adviezen die u veel ellende, teleurstellingen en miskopen zullen besparen.
Wat is greenwashing?
In de jaren ‘80 schoten de milieubewegingen als paddenstoelen uit de grond en groeide aldus ook het gezondheids- en milieubewustzijn bij de consumenten. Bedrijven speelden hier handig op in, door zichzelf en hun producten gezond en groen voor te doen en op die manier te profiteren van de groeiende vraag naar veilige, gezonde en duurzame producten om zo hun omzet te verhogen.
Het was de milieuactivist Jay Westerveld die in 1986 de term 'greenwashing' voor het eerst lanceerde. Met ‘green’ verwees hij enerzijds naar de groene claims van de bedrijven op hun producten en anderzijds refereerde hij met ‘washing’ naar ‘brainwashing.’ Inderdaad, via greenwashing en groene claims trachten de bedrijven ons te hersenspoelen. Greenwashing is dus niets meer of minder dan een misleidende marketingstrategie van bedrijven waarbij ze zichzelf en hun producten groener, gezonder en duurzamer voorstellen om hun imago op te poetsen, hun concurrenten te bestrijden en uiteraard om de verkoop van hun producten te verhogen. Mensen denken dat ze gezonde, veilige en milieuvriendelijke keuzes maken terwijl dat in werkelijk niet zo is.
Hoe herken je greenwashing? 12 tips om greenwashing te doorzien.
Greenwashing herken je alleen als je met een kritische blik gaat kijken naar de producten die we dagelijks gebruiken. Je komt ze werkelijk overal tegen. Open dus goed je ogen .
1. Wees waakzaam als je de volgende vage vermeldingen op de verpakking ziet staan.
‘Natuurlijk’ of ‘100% natuurlijke producten’
Dit kan misleidend zijn als het product slechts een klein percentage natuurlijke ingrediënten bevat, terwijl de rest synthetisch is.
‘Milieuvriendelijk’ of ‘Eco-vriendelijk’ of ‘Ecologisch’
Dit zijn vage claims die vaak niet onderbouwd worden met concrete bewijzen of specifieke informatie over wat het product milieuvriendelijk maakt.
‘Biologisch’
Een product kan bijvoorbeeld een klein percentage biologische ingrediënten bevatten en toch als "biologisch" worden gelabeld. Soms wordt de term "biologisch" gebruikt om een product gezonder of milieuvriendelijker te laten lijken, terwijl slechts een deel van de ingrediënten biologisch is en de rest synthetisch of niet-biologisch.
‘Puur’
Een subjectieve, vage term zonder specifieke wettelijke definitie in cosmetica of voedingsmiddelen. Het kan suggereren dat een product vrij is van synthetische of schadelijke ingrediënten, maar zonder duidelijke definitie kan het misleidend zijn. Bedrijven kunnen "puur" gebruiken om hun product natuurlijker of gezonder te laten lijken dan het is, zonder voldoende bewijs te leveren.
‘Dermatologisch getest’
Dit betekent eenvoudigweg dat een product door een dermatoloog is getest. Het zegt echter niets over de resultaten van die tests, zoals of het product veilig, effectief of hypoallergeen is. Bedrijven kunnen dit label gebruiken om consumenten te laten geloven dat het product dermatologisch goedgekeurd is of veiliger dan daadwerkelijk. Zonder gedetailleerde informatie over de tests en hun resultaten kan dit misleidend zijn.
2. Let op claims die te goed klinken om waar te zijn.
Zie je de onderstaande vermeldingen staan dan moeten ze vergezeld zijn van concrete bewijzen of erkende certificaten.
‘Biologisch afbreekbaar’
Dit kan misleidend zijn als er geen tijdsbestek wordt gegeven voor hoe lang het duurt voordat het product afbreekt of als slechts een deel van het product biologisch afbreekbaar is.
‘Geen toegevoegde chemicaliën’
Dit kan misleidend zijn als het product nog steeds schadelijke ingrediënten bevat, maar gewoon geen extra chemicaliën heeft toegevoegd.
‘Gerecycleerde verpakking’
Dit kan greenwashing zijn als het product zelf schadelijk voor het milieu is of als slechts een klein deel van de verpakking gerecycled materiaal bevat.
‘Niet getest op dieren’ of ‘Cruelty-free’
Dit kan greenwashing zijn als het product weliswaar niet op dieren is getest, maar het kan wel nog schadelijke of milieuonvriendelijke ingrediënten bevatten.
3. Blijf alert zelfs als het product verpakt is in een mooi omhulsel met een natuurlijke groene of aardekleur of verpakkingen met schitterende landschappen.
Verpakkingen met groene of aardekleuren en afbeeldingen van landschappen suggereren vaak gezondheid, veiligheid, milieuvriendelijkheid en duurzaamheid, maar dit kan een vorm van greenwashing zijn. Groene kleuren worden geassocieerd met natuur en duurzaamheid, terwijl aardekleuren een natuurlijke uitstraling geven. Landschapsafbeeldingen roepen het gevoel van verbondenheid met de natuur op. Consumenten moeten echter voorzichtig zijn, want deze esthetiek kan misleidend zijn. Het is belangrijk om niet alleen op de verpakking af te gaan, maar ook de ingrediëntenlijst na te kijken.
4. Vermijd producten met lange lijsten van onbekende chemicaliën
Ingrediëntenlijsten die vol staan met lange, moeilijk uit te spreken chemische namen, kunnen een teken zijn van veel synthetische toevoegingen.
5. Vermijd producten met synthetische kleurstoffen en conserveermiddelen
Deze kunnen schadelijk zijn.
Shampoo's en Verzorgingsproducten:
Parabenen (Methylparabeen, Propylparabeen, Butylparabeen, Ethylparabeen): Veelgebruikte conserveermiddelen in shampoos, conditioners en lotions.
Sodium Lauryl Sulfate (SLS) en Sodium Laureth Sulfate (SLES): Synthetische schuimmiddelen die irritatie kunnen veroorzaken.
Ftalaten: Vaak gevonden in geparfumeerde producten zoals lotions en shampoos.
Triclosan: Een antibacterieel middel dat kan worden aangetroffen in sommige zepen en tandpasta's.
BHT (Butylhydroxytolueen): vaak voorkomend in lippenbalsems, vochtinbrengende crèmes en lotions, make-up producten zoals foundation en poeder, anti-aging producten en zonnebrandcrèmes.
BHA (Butylhydroxyanisol): vaak gevonden in lippenstiften en lippenbalsems, huidverzorgingsproducten zoals crèmes en lotions, haarverzorgingsproducten zoals shampoos en conditioners en anti-aging crèmes.
Wasproducten:
Natriumbenzoaat (E211): Conserveermiddel in vloeibare wasmiddelen.
Synthetische geurstoffen: Vaak aangeduid als "fragrance" of "parfum".
Optische witmiddelen: Chemische stoffen die kleding helderder laten lijken.
Fosfaten: Waterverzachters die schadelijk kunnen zijn voor het milieu.
Poetsproducten:
Bleekmiddelen (Sodium Hypochlorite): Sterk reinigingsmiddel dat in veel huishoudelijke schoonmaakproducten wordt gebruikt.
Ammoniak: Veelgebruikt in glasreinigers.
Formaldehyde: Kan worden aangetroffen in sommige ontsmettingsmiddelen.
Ftalaten: Vaak gevonden in luchtverfrissers en reinigingsproducten met geuren.
In cosmetica zoals lippenstiften, lipgloss, lippenbalsems, oogschaduw, mascara, nagellak, shampoo en douchegel worden vaak synthetische kleurstoffen gebruikt om levendige en aantrekkelijke kleuren te verkrijgen. Zo werd Red 40 (Allura Red AC, CI 16035) in verband met allergische reacties en mogelijk hyperactiviteit bij kinderen.
Yellow 5 (Tartrazine, CI 19140) werd geassocieerd met allergische reacties, vooral bij mensen die ook gevoelig zijn voor aspirine.
Red 3 (Erythrosine), is in sommige onderzoeken in verband gebracht met kanker bij dieren, wat leidde tot zorgen over hun veiligheid bij mensen.
6. Vermijd producten met synthetische geurstoffen
Synthetische geurstoffen kunnen allergieën, huiduitslag en irritatie veroorzaken. Sommige synthetische geurstoffen bevatten ftalaten, die hormoonverstorend kunnen werken en ademhalingsproblemen zoals astma en COPD kunnen verergeren.
7. Wees op je hoede voor 'Fragrance' of 'Parfum' of ‘Aroma’
'Fragrance' of 'parfum' kan een mengsel van vele verschillende chemische stoffen zijn. Dit is vaak een verzamelterm die bedrijven gebruiken om specifieke ingrediënten niet te hoeven vermelden, waaronder potentieel schadelijke stoffen.
8. Controleer de volgorde van de ingrediënten
Ingrediënten worden vermeld in volgorde van de hoeveelheid. De eerste paar ingrediënten maken meestal het grootste deel van het product uit. Laat je niet misleiden door bijv. een slogan als ‘Doordrenkt met natuurlijke essentiële oliën.’ Kijk eerst na hoeveel % essentiële oliën in dat product zit en wat de overige ingrediënten zijn.
9. Zoek naar duidelijke en specifieke claims
Duidelijke claims zoals ‘vrij van parabenen’, ‘vrij van ftalaten’, ‘vrij van synthetische geur- of kleurstoffen’ of "vrij van SLS" (natriumlaurylsulfaat) of ‘vrij van minerale oliën’ of ‘vrij van nano-deeltjes’ of ‘vrij van triclosan’ of ‘vrij van talc’ of ‘vrij van aluminium’ geven aan dat bepaalde bekende schadelijke stoffen niet in het product zitten.
10. Onderzoek specifieke ingrediënten
Google eens de ingrediënten op je producten en hou er rekening mee dat men altijd spreekt over de toegelaten dosis maar weet dat wij door al onze verzorgings-, poets- en wasproducten te gebruiken, de toegelaten dosis zo goed als dagelijks overschrijden. Weet ook dat de meeste van deze schadelijke stoffen zich ophopen in ons lichaam zonder dat wij er hinder van ondervinden. Echter vroeg of laat wordt men geconfronteerd met de nadelige gevolgen. Doe beter, nu je beter weet!
11. Lees reviews en ervaringen van andere consumenten
Het lezen van beoordelingen en de ervaringen van andere gebruikers kan je een idee geven van de werkelijke prestaties en veiligheid van het product. Weet echter dat iedereen anders kan reageren op een product. Ga er verantwoord mee om en vooral: ken je eigen lichaam en luister ernaar.
Neem ongemakken niet van zelfsprekend. Je hoeft er niet mee te leren leven blijf zoeken naar oplossingen. Het kan altijd beter.
12. Zoek naar natuurlijke alternatieven
Ingrediënten zoals essentiële oliën, natuurlijke kleurstoffen en natuurlijke conserveermiddelen zijn vaak betere opties. Ik geef een paar voorbeelden:
Voor geur, kleur en hun werking
Gebruik kwaliteitsvolle essentiële oliën.
Voor natuurlijke kleurstoffen
Bietenpoeder (Betanine): rood tot paars
Kurkuma (Curcumine): geel
Chlorofyl: groen
Paprika-extract: rood tot oranje
Spirulina: blauwgroen
Henna: roodbruin
Voor natuurlijke conserveermiddelen
Vitamine E (Tocoferol)
Rozemarijnextract
Citroenzuur
Honing
Ik hoop dat ik jullie met deze blog een stukje op weg heb geholpen naar een bewuster, gezonder, veiliger, fitter en gelukkiger leven.
Wees niet langer de goedgelovige Pinocchio en doorzie het groene masker dat bedrijven je voorhouden. Onderneem actie, ga op onderzoek, wees kritisch, eis eerlijkheid en transparantie van de bedrijven waarvan je producten koopt.
Auteur: Ingrid De Buyst.
Ingrid is sociaal werker en aromaconsulent. Zij volgde cursussen aromacoach, essentiële olie voor baby's en talrijke workshops. Ze verslindt stapels boeken over de helende werking van essentiële oliën.
In haar vrije tijd is ze te vinden in haar tuin in het hartje van de Vlaamse Ardennen. Haar kleinkinderen Lotte en Ellie zijn haar oogappeltjes. Je kan Ingrid vinden op Facebook en Instagram.
Reactie plaatsen
Reacties